Gastroenteroloji, sindirim organlarını inceleyen bilim dalıdır. Dahiliye bölümünün bir alt dalı olan gastroenteroloji yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, pankreas, karaciğer safra kesesi organlarının işleyişini ve bu organlarla ilgili oluşabilecek hastalıkları araştırır. Ülser, gastrit, sarılık, siroz, hemeroid, spastik kolon, safra kesesi taşları ve iltihabı, mide ve bağırsak kanseri gibi hastalıklara çözüm arar.
Gastroenteroloji bölümünü ilgilendiren hastalıklar genel olarak kabızlık, ishal, kusma, bulantı, asit reflüsü, safra kesesi ağrısı gibi belirtiler gösterir. Bu hastalık belirtilerine halk arasında sıklıkla rastlanılması nedeniyle doktorlar sadece bunlara bakarak hastanın rahatsızlığını belirleyemezler. Bu yüzden iç organları daha rahat incelemek ve sorunun ne olduğunu bulmak için endoskopi, kolonoskopi gibi yöntemlerden yararlanırlar. Hastaların kendileri için önemli bu tetkiklere önyargılı yaklaşması nedeniyle, işlemleri yakından incelemekte fayda var.
Endoskopi sırasında yemek borusu, yemek borusu ile midenin birleştiği yer, mide, midenin çıkış noktası ve halk arasında 12 parmak bağırsağı olarak bilinen duodenum ucunda küçük bir kamera olan 8-10 mm kalınlığındaki ince bir boruyla görüntülenir ve bu görüntü doktorun sistemi incelemesi için bir ekrana aktarılır. Son derece yumuşak olan bu borunun uzunluğu 110-120 cm arasında değişir. Doktor kullanılan alet yardımıyla sindirim organlarının iç yüzeyini görür ve bu sayede teşhis koyabilir. İşlem esnasında hastanın nabız durumu ve oksijen düzeyi de takip edilir.
Endoskopi korkutucu bir işlem olarak görülse de, gerçekte düşünülenden çok daha kolay geçer. Günümüzde kullanılan modern yöntemler ve endoskopinin 3-5 dakikayı aşmayan bir işlem olması hastalara büyük rahatlık sağlar. Endoskopi işlemi uygulanacak hastanın sabah açlığıyla (en az 6 saatlik açlık) hastaneye gelmesi gerekir. Bulantı olmaması için ağız içi ve küçük dilin çevresi diş hekimlerinin de kullandığı bölgesel uyuşma sağlayan bir sprey ile uyuşturulur.
Hastanın isteğine göre kol damarından rahatlatıcı ve hafif uyku yapıcı ilaçlar verilir. Ancak kimi doktorlar işlem sırasında komplikasyon oluşma ihtimali olduğu için bu ilaçları vermeyi tercih etmezler. Aslında rahat bir endoskopi için bu şart değildir. Bu durumda rahatlatıcı ilaç almak hastanın isteğine bağlıdır. İşlemden önce rahatlatıcı ilaç almayı tercih eden hastalar endoskopi yapıldığının farkına bile varmaz ve iki saat süre içerisinde işlerinin başında olabilirler. İlaç almayı tercih etmeyen hastalar ise işlem esnasında hafif mide bulantısı hissedebilirler ancak kusma görülmez. İşlem hastanın düşündüğünden çok daha kısa süre bir sürede son bulur.
Kolonoskopi, latince kolon anlamında gelen kalın bağırsakların endoskopik olarak incelenmesidir. Ucu aydınlatıcı bir aletle kolonun içine girerek kolonun iç yüzünün durumunun görüntülenmesini sağlar. Doktorlar bu yöntem ile hastanın bağırsaklarında tümör, polip, divertikül, kolit, damarsal patoloji, parazit ya da başka herhangi bir anormallik olup olmadığını belirler. İncelemenin yapılabilmesi için bağırsakların boş ve temiz olması gerekir, bunun için bağırsaklar 48 önceden temizlenmeye başlanır. Temizlik işlemi saydam sıvılarla bağırsağın yıkanması ve bağırsağı boşaltıcı ilaçların kullanılmasıyla olur. Hasta 48 saat öncesinden katı gıda tüketimini bırakmalıdır.
Genellikle ağrısız olarak geçen işlem, hastaya rahatlatıcı ilaçların verilmesiyle rahat seyreder. Hasta işlem sırasında hava verilmesine bağlı olarak hafif baskı ve karın krampları hissedebilir. Tetkik hasta sırt üstü ve yan tarafına yatarken başlar. 15-60 dakika arasında süren işlemden sonra hasta 1-2 saat kontrol altında tutulur. İşlem yapılan gün hastada gaz şikayeti olabilir. O yüzden hastaya o gün gaz yapıcı yiyecekler yememesi önerilir.
Bilgilendirme amaçlıdır.
