Ultrasonografi iç organların kulağın işitemeyeceği seviyedeki yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak görüntülendiği bir tıbbi görüntüleme metodudur. Vücut içine yollanan yüksek frekanslı ses dalgalarının bir kısmı organ veya dokular arasındaki ara yüzeylerden geri yansır, geriye yansıyan bu ses dalgalarından ultrasonografi görüntüsü oluşturulur. Ultrasonografi incelemelerinde iyonize radyasyon kullanılmaz. Ultrasonografi cihazı ses dalgalarını geçirip iyi iletmediği için hava veya gaz ihtiva eden organları ve kemik yapıları görüntüleyemez. İçinde hava ve gaz bulunduğunda mide ve bağırsaklar görüntülenip, değerlendirilemez. Ses dalgaları kemik yapıların yüzeylerinden geri yansıdığı için kemik sınır görülmesine rağmen kemik yapının içi görülemez.
İnceleme vücut içine ses dalgaları gönderen ve geriye yansıyan ses dalgalarını toplayan, transedüser (veya prob) olarak isimlendirilen ultrasonografi cihazının bir parçası vücut üzerinde gezdirilerek yapılır. İnceleme sırasında ağrı oluşmaz. Uygulamanın kolay ve zararsız olması nedeni ile iç organların görüntülenmesinde ve hastalıkların tanınmasında sık olarak uygulanmaktadır.
Renkli Doppler ulrasonografi kan akımını renk ile kodlayarak, damarlar içindeki kan akımının varlığını, akımın yönünü ve hızını gösteren yeni bir ultrasonografi tekniğidir. Atardamar ve toplardamarlar hastalıklarının teşhisinde ve vücut içinde tespit edilen kitlelerin damarlanmasının değerlendirilmesinde olmak üzere başlıca iki amaç için kullanılmaktadır. Özellikle damar hastalıkların tanınmasında (damar tıkanıklıkları, darlıkları ve varislerde) kullanılanibilen bir yöntemdir. İç organlarda tespit edilen kitlelerin teşhisinde ve değerlendirilmesinde, ultrasonografik incelemelerin vazgeçilemez yardımcısı olmuştur.
Ultrasonografi en sık batında kullanılır. Karaciğer, dalak, safra kesesi, pankreas, karın boşluğundaki büyük damarların görüntülenmesinde sık kullanılmaktadır. Özellikle karın ağrıları, safra kesesi ve safra yolları hastalıklarının değerlendirilmesinde ilk görüntüleme yöntemi olarak kullanılmaktadır. İkinci en sık kullanım alanı gebelik ve jinekolojik hastalıklardır. Ultrasonografi gebelikte önemli yararlar sağlar. Bebeğin anatomik yapısının normal olup olmadığını anlamak için kullanılan bir yöntemdir. Bebeğin aynı zamanda vücut fonksiyonlarınıda değerlendirmek mümkündür. Ultrasonografinin bebek üzerine şimdiye kadar kanıtlanmış bir yan etkisi bildirilmemiştir. Gebelikte ultrasonografinin en önemli dezavantajı anormalliklerin tamamını göstermemesidir. Yukarıda sayılan sık kullanım alanları dışında, tiroid bezi, tükrük bezleri, meme, kaslar ve eklemler, penis ve testisler, vücudun (boyun, bacak ve kol gibi) ana damarlarının hastalıklarının tanısında kullanılabilen bir yöntemdir.
Bilgilendirme amaçlıdır.
